کثرت گرایی هیک: نزاع میان واقع گرایی و ضدواقع گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ندارد

چکیده

بنابر کثرت گرایی، حقیقت غایی یگانه، به صورتهای متفاوت در تمامی سنتهای دینی بزرگ، تجربه و درک
می شود. در این مقاله از میان سه نوع کثرت گرایی، کثرت گرایی هیک نقد و بررسی می شود.
کثرت گرایی او بطور کلی بر دو اصل استوار است 1- الگوی معرفت شناختی کانت 2- انسجام گرایی در
صدق.
براساس الگوی کانتی، ماهیت حق فی نفسه فراتر از حدود مفاهیم بشری است این حق به تعبیر ادیان غربی
است که به صورت « حق نومنی » و به تعبیر کانت « بدون شکل » و به تعبیر ادیان شرقی « غیرقابل وصف »
رشته ای از پدیدارهای الهی برای بشر به تجربه درم یآید. ایراداتی بر این دیدگاه وارد است و در تطبیق می توان
این دیدگاه را شبیه دیدگاه اهل تعطیل در سنت اسلامی دانست. معنای صدق در دیدگاه هیک معنایی جدید
دارد که با دیدگاه فلاسفه ای چون علامه طباطبایی و مطهری متفاوت است.
دیدگاه هیک در نهایت به دیدگاه عمل گرایان نزدیک می شود زیرا به کارایی ادیان، به عنوان مؤیدی برای
وجود مطلق استناد می کند. لذا در گفتار او چرخشی را از نظری ه ی انسجام گرایی ب ه سمت عمل گرایی
می بینیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hick’s Pluralism: Challenge between Realism and Antirealism

چکیده [English]

According to pluralism, in all great religious traditions, the unique final
truth is experienced and comprehended in different forms. Here, among
three kinds of pluralism, Hick’s pluralism is examined. His pluralism is
mainly based on two principles: (1) Kant’s epistemological model; (2)
truth-coherentism.
According to Kant’s model, the nature of Haq [= the Truth] in Himself, is
beyond the limits of man-made concepts. Haq is called “inexpressible” in
Western religious language, “without-form” in Eastern religious language,
and “noumenal truth” in Kantian language, being experienced by human
beings in the form of a chain of divine phenomena.
Some objections are proposed to this view, seemingly similar to the views
of proponents of Ta’til (Gnosticists) in Islamic tradition. Truth has new
connotation in Hick’s view, which is different from that of Islamic
philosophers such as ‘Allāmeheh Tabātābei andd Motahhari.
Hick’s view, finally, approaches to pragmatist view, since he refers to the
effectiveness of religions as an evidence for the Absolute Being.
Therefore, we can see a turn in his views from coherentism towards
pragmatism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious pluralism
  • Hick
  • truth-coherentism
  • noumenon
  • phenomenon
  • Pragmatism